Chyba nie ma obecnie wśród nas kogoś, kto na swojej drodze do pracy, w sklepie, pod domem, czy po prostu idąc ulicą, nie spotyka obcokrajowców. Zastanawiamy się wtedy często, skąd są i na jak długo.
Być może myślimy, że to proste pojechać i pracować w innym kraju, w końcu już od dawna takie możliwości otwiera przed nami przynależność do UE. Zapominamy jednak, że są kraje nieprzynależące do Unii, których obywatele w związku z tym mają trudniej.
Legalny cudzoziemiec
Znaczna większość obywateli Ukrainy przyjeżdża do naszego kraju za pracą i zostaje ok. 3 miesięcy w celu podreparowania budżetu. Co 10 osoba zostaje około roku. Taka sytuacja w oczywisty sposób czyni z tych osób pracowników tymczasowych. Przepisy nie ułatwiają zadania ani pracownikom, ani pracodawcom. Pracownicy z Ukrainy muszą posiadać legalną podstawę zarówno zatrudnienia, jak i samego pobytu. Praca bez jednego, jak i drugiego jest dla obcokrajowców nielegalna.
Są oczywiście osoby zwolnione z takiej konieczności. Należą do nich osoby z UE, czy osoby posiadające status uchodźcy oraz osoby posiadające Kartę Polaka i prowadzące badania naukowe i z tego tytułu posiadające zezwolenie na pobyt czasowy. Zanim pracodawca zatrudni cudzoziemca, musi mieć pewność, że posiada on zezwolenie na pobyt w Polsce, a kopię takiego dokumentu powinien przechowywać przez cały okres pracy tego pracownika.
ABC zezwoleń na pracę
- Pozwolenie na pracę cudzoziemca wymagane jest, gdy wykonuje on pracę na terenie RP na podstawie umowy o pracę czy umowy cywilnoprawnej w firmie, której siedziba lub oddział znajdują się na terytorium Polski. W takich sytuacjach otrzymuje się zezwolenie na pracę typu A. Wydawane jest nie dłużej niż na 3 lata.
- Zezwolenie na pracę typu B otrzymują osoby, które w przedsiębiorstwie wpisanym do KRS lub będącej spółką kapitałową pełnią funkcję członka zarządu. Pobyt w Polsce takiej osoby przekracza 6 miesięcy w ciągu roku. Takie zezwolenie wydawane jest na trzy lata, a jeśli osoba prawna zatrudnia ponad 25 osób, do 5 lat.
- Zezwolenie na pracę typu C dotyczy osób zatrudnionych poza granicami RP, ale oddelegowanych przez pracodawcę do oddziału w Polsce na dłużej niż 30 dni w roku kalendarzowym.
- Zezwolenie typu D jest dla osób również zatrudnionych za granicą, ale przez pracodawcę nieposiadającego oddziałów w Polsce. Wtedy pracownik oddelegowany jest do realizacji usługi eksportowej o charakterze tymczasowym.
- Od 1 stycznia 2018 r. istnieje jeszcze pozwolenie na pracę sezonową dotyczące takich sektorów, jak rolnictwo, ogrodnictwo i turystyka. Dla cudzoziemca może je uzyskać pracodawca, jeśli złoży wniosek o takie zezwolenie w PUP. Zezwolenie wydaje starosta w terminie 7-30 dni na okres 9 miesięcy, któremu też należy uzasadnić braki kadrowe i niemożność ich wypełnienia osobami zarejestrowanymi jako bezrobotne. Tu istotne jest też zagwarantowanie wynagrodzenia na poziomie nie niższym niż to, które otrzymują pracownicy będący obywatelami RP.
Zezwolenie na pobyt cudzoziemca
Tytuł pobytowy to dokument, który uprawnia cudzoziemca do przebywania na terenie RP lub innego kraju UE. Może to być:
- Wiza
- Zezwolenie na pobyt czasowy
- Zezwolenie na pobyt stały
- Zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE
- Ruch bez wizowy uprawnia niektóre osoby do braku konieczności posiadania wizy
Dodatkowo legalny pobyt będzie również wtedy, gdy w trakcie trwania jednego z tych tytułów wystąpimy z wnioskiem o legalizację pobytu i czekamy na wydanie decyzji. Aby otrzymać zezwolenie na pobyt czasowy, pracownik dołącza do wniosku wypełniony przez pracodawcę załącznik 1. Zezwolenie na pobyt stały udzielane jest na czas nieokreślony i dotyczy szczególnych przypadków. Są to m.in. posiadanie polskich korzeni, małżonka pochodzenia polskiego, otrzymanie azylu w Polsce.
W dobie koronawirusa
Obecnie w związku z epidemią koronawirusa obowiązują szczególne przepisy umożliwiające legalny pobyt osobom, które chcą nadal realizować dotychczasowy cel swojego pobytu na terenie RP. W rezultacie przedłużeniu ulegają ważności kart pobytu czy dokumentów tożsamości i dokumentów wydawanych na czas określony. Ważność zezwoleń na pracę oraz terminy składania wniosków o legalizację pobytu również zostają wydłużone. Zmianom uległy też warunki wykonywania pracy przez cudzoziemców. Wygląda to tak, że bez konieczności uzyskania nowego pozwolenia, cudzoziemcy mogą teraz wykonywać pracę w innych warunkach niż te określone w dotychczasowych zezwoleniach i oświadczeniach.