Nowy Polski Ład nie jest już aż tak nowy, jednak nieustannie dotyczą go zmiany, za którymi trudno nadążyć. Wprowadzony został w celu odbudowy gospodarki po pandemii Covid-19. Zmian jest sporo, co oznacza, że niektórzy pracownicy odczują poprawę zarobków, a inni wręcz przeciwnie. Jak Polski Ład wpływa na wynagrodzenia Polaków?
Czym jest Nowy Polski Ład?
Miał przede wszystkim wyciągnąć polską gospodarkę ze złego stanu wynikającego z pandemii Covid-19. Celem jego było też stworzenie lepszych warunków do życia wszystkim poprzez zredukowanie nierówności społecznych. Jego główne założenia to brak podatku PIT dla emerytów i rencistów, przeznaczenie większej ilości pieniędzy na usprawnienie działania służby zdrowia, podniesienie kwoty wolnej od podatku oraz inwestycje w infrastrukturę, transport czy cyfryzację w celu stworzenia wielu nowych miejsc pracy, a tym samym zachęcenie rodaków do powrotu z emigracji. Choć brzmi ładnie i prosto, to jednak im dalej w szczegóły, tym więcej komplikacji. Jak faktycznie sprawy z Nowym Polskim Ładem się mają?
Polski Ład – historia krótka i zmienna
Nowe przepisy obowiązują zaledwie od 1 stycznia 2022 roku, ale już na wiosnę tego samego roku wprowadzono zmiany związane ze sposobem ustalania podstawy składki zdrowotnej, która dotyczy wszystkich podatników i odczuwalna jest dotkliwie. Od stycznia 2022 roku składka zdrowotna nie może być już odliczana od podatku, a jej wysokość obecnie liczona jest zależnie od dochodu i jest różna w zależności od wybranej formy opodatkowania. Dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych podwyższona została natomiast kwota wolna od podatku 8 000 zł, która obowiązywała od 2021 roku, do 30 000 zł. Początkowo wprowadzona ulga dla klasy średniej przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy, w czerwcu 2022 roku została zastąpiona przez obniżkę stawki PIT dla I progu podatkowego z 17% na 12%. Ulga dla klasy średniej okazała się zbyt trudna do rozliczania. W lipcu wprowadzono też zerowy PIT dla zasiłków macierzyńskich, ulgę dla seniorów czy rodzin mających przynajmniej 4 dzieci. Uchylono też mechanizm tzw. rolowania zaliczek, czyli przedłużania terminów pobierania i wypłaty zaliczek na podatek dochodowy. Jak Nowy Ład przełożył się na wysokość wynagrodzeń?
Nowy Polski Ład a zmiany w wynagrodzeniach w 2022 roku
Od 1 lipca 2022 roku zmianie uległy również progi podatkowe i stawki PIT. Podwyższono II próg podatkowy z dotychczasowej kwoty 85 538 zł do 120 000 zł. Dopiero po przekroczeniu tej wysokości dochodu podatnik zapłaci podatek w wysokości 32%, a do tego momentu będzie to 12%. Zarówno ta zmiana, jak i obniżenie PIT dla pierwszego progu podatkowego oraz podwyższenie kwoty wolnej od podatku sprawiają, że na zmianach zyskują pensje pracowników zarabiających najmniej. Przykładowo pracownik zarabiający 3 200 zł dostanie na rękę ponad 160 zł więcej. Najwięcej na zmianach zyskali zatem pracownicy zarabiający do 5 700 zł. Zmian raczej nie odczuły osoby zarabiające między 5 700 zł a 12 800 zł. Stratę w wynagrodzeniach odczuli natomiast pracownicy zarabiający powyżej 13 000 zł. Przykładowo, osoba zarabiająca 20 000 zł musiała mierzyć się z miesięczną stratą w wysokości ponad 540 zł. Co przynosi rok 2023 w kwestii wynagrodzeń?
Nowy Polski Ład a zmiany w wynagrodzeniach w 2023 roku
Wraz z początkiem 2023 roku zachodzą kolejne zmiany w przepisach. Najważniejsza z nich dotyczy pracowników, którzy pracują na kilku etatach. Chodzi tu o możliwość pomniejszania zaliczki na podatek dochodowy o kwotę nie większą niż ½ kwoty zmniejszającej podatek. W tym celu pracownik zobowiązany jest do złożenia pracodawcy oświadczenia o tym, że zamierza zastosować takie pomniejszenie. Takie oświadczenie może być złożone nawet u trzech pracodawców, którzy uprawnieni są wówczas do pomniejszania zaliczki:
- o 1/2 kwoty zmniejszającej podatek w przypadku jednego pracodawcy
- o 1/24 kwoty zmniejszającej podatek w przypadku dwóch płatników
- o 1/36 kwoty zmniejszającej podatek w przypadku złożenia oświadczenia trzem pracodawcom.
Nadal obowiązuje obniżona stawka podatku wynosząca 12% przy pierwszym progu podatkowym oraz kwota wolna od podatku w wysokości 30 000.
Zmiany w wynagrodzeniach dla pracowników w 2023 roku
Cały czas pracownicy i przedsiębiorcy mają wątpliwości, jak obliczyć swoje wynagrodzenia. W internecie funkcjonuje sporo kalkulatorów służących obliczaniu finansowych zobowiązań dla osób zatrudnionych na umowę o pracę, zlecenie czy o dzieło. Wyliczenia wykazują kwotę netto, jaką pracownik otrzyma w formie wypłaty oraz koszty obciążające pracodawcę. W odniesieniu do wynagrodzeń trzeba podkreślić, iż wraz z nowym rokiem wzrosła płaca minimalna. Jej obecna wysokość to 3490 zł brutto, czyli jest to o 480 zł więcej niż w poprzednim roku. Podniesiona też została minimalna stawka godzinowa do kwoty 22,80 zł. Co istotne, od 1 lipca 2023 obie te kwoty zostaną znowu podwyższone. Płaca minimalna ma wynosić 3600 zł, a minimalna stawka godzinowa 23,50 zł. Co najbardziej opłaca się w Nowym Ładzie?
Kto najbardziej zyskuje na Nowym Ładzie?
W efekcie reform w postaci Polskiego Ładu i wszystkich poprawek zdecydowana większość pracowników otrzymuje wyższe wynagrodzenie na rękę niż w roku 2021. Warto jednak zaznaczyć, że najbardziej zyskają osoby rozliczające się wspólnie z małżonkiem, który zarabia mało lub nie pracuje. Niski dochód jednego z małżonków sprawia, że dochód drugiego zostanie rozliczony według skali dla pierwszego progu podatkowego, czyli 12%. W przypadku samodzielnego rozliczania się małżonka zarabiającego więcej jego dochód rozliczany byłby według skali dla drugiego progu podatkowego, czyli zdecydowanie mniej korzystnie. W sytuacji, gdy jeden z małżonków w ogóle nie zarabia, podatek od wynagrodzenia będzie obliczany od połowy dochodów małżonka zarabiającego.