Czas pracy pracownika to jedna z ważniejszych kwestii, jaką reguluje kodeks pracy. Czym jest czas pracy, a czym wymiar czasu pracy? Ile jest dni roboczych w roku?
Co to jest wymiar czasu pracy?
Czas pracy to określony w godzinach czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w firmie lub w innym, wyznaczonym przez pracodawcę, miejscu. Najczęściej wynosi on 8 godzin na dobę przez 5 dni roboczych w tygodniu, co daje łącznie 40 godzin tygodniowo. Wymiar czasu pracy natomiast to te 40 godzin w tygodniu pomnożone przez ilość tygodni w danym okresie rozliczeniowym, czyli przeważnie w miesiącu. Wymiar czasu pracy w poszczególnych miesiącach może być inny, jeśli w danym okresie rozliczeniowym na dni pracujące przypada dzień ustawowo wolny od pracy. Ile godzin pracy w miesiącu uznaje się za pełny etat?
Ile godzin wynosi pełen etat?
Wspomniane 40 godzin pracy w tygodniu określane jest jako pełny etat. Według kodeksu pracy wymiar czasu nie powinien przekraczać 8 godzin dziennie. Często jednak nasze zatrudnienie przebiega na podstawie niepełnego etatu, co oznacza, że można pracować na ½, ¼ lub ¾ etatu. Co to oznacza w praktyce? Czas pracy takich pracowników, podobnie jak urlop zostaje wyliczany proporcjonalnie do pełnego wymiaru. To nie będzie stała liczba, bo ilość dni roboczych będzie się różnić w zależności od ilości dni w całym miesiącu, czy dni ustawowo wolnych.
Jakie wyróżniamy rodzaje etatów?
Wiemy, ile godzin ma etat, ale jest jeszcze niepełny etat. To pojęcie, które wynika z tego, ile dni ma etat. Skoro już wiadomo, że pełen etat to 40 godzin w tygodniu, to inne rodzaje etatów oblicza się proporcjonalnie.
1/2 etatu ile to godzin?
Oznaczać to będzie, że ½ etatu to 20 godzin pracy w tygodniu.
1/4 etatu ile to godzin?
W przypadku zatrudnienia na ¼ etatu godziny do przepracowania przez pracownika w tygodniu wynoszą 10.
3/4 etatu ile to godzin?
Zatrudnienie na ¾ etatu oznacza 30 godzin pracy w tygodniu. Czy oznacza to, że pracownicy zatrudnieni w takim wymiarze czasowym realizują swoje godziny pracy w każdy dzień roboczy tylko w proporcjonalnie mniejszej ilości?
Tu wszystko zależy od umowy o pracę i elastyczności pracodawcy. Pracownik zatrudniony na pół etatu nie musi zatem codziennie pracować 4 godziny, tylko możliwe są inne opcje, jak np. praca przez 3 dni w tygodniu w większej ilości godzin dziennie. Liczba godzin w ciągu dnia wciąż nie może jednak przekroczyć 8 w ciągu doby i 40 w całym tygodniu. Pracownik może zatem przez kilka dni pracować tak, jakby był zatrudniony na pełny etat, a w kolejnych dniach mieć wolne. Wszystko zależy od umowy, jaką zawrze z pracodawcą.
Jak obliczyć wymiar czasu pracy?
Wymiar czasu pracy w każdym miesiącu może być inny, dlatego ważna jest umiejętność jego wyliczenia. Przykładowo w styczniu 2022 roku wypadały dwa dni ustawowo wolne od pracy – 1 oraz 6 stycznia. Aby obliczyć wymiar czasu pracy w tym miesiącu, należy dokonać obliczenia:
(40×4) + (1×8) – (2×8) = 160+8+16 = 152
Oznacza to w tłumaczeniu, że mnożymy 40 godzin pracy tygodniowej przez 4, czyli liczbę tygodni w tym okresie rozliczeniowym. Dalej do otrzymanego wyniku dodajemy iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do przepracowania w danym miesiącu (w przypadku tego miesiąca będzie to 1 dzień). W przypadku dni ustawowo wolnych (poza niedzielami) od otrzymanego wymiaru czasu pracy odejmuje się 8 godzin (w tym przypadku pomnożone przez 2 ze względu na dwa dni ustawowo wolne).